Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Nasıl Yapılır?

I. BAŞVURUNUN YAPILMA BİÇİMİ

Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru, “bireysel başvuru formu” kullanılarak yapılmalıdır. Bireysel başvuru formu, Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü’nün ekinde bulunmakla birlikte, Anayasa Mahkemesi’nin internet sitesinde de bir örneği bulunmaktadır. Ayrıca, başvuru yaparken 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun ve İçtüzük tarafından belirtilen şartlara uyulması gerekmektedir.

II. BAŞVURU FORMUNDA BULUNMASI GEREKEN BİLGİLER

Başvuru formunda yer alması gereken hususlar İçtüzük’ün 59. maddesinin 2. fıkrasında düzenlenmiştir. Buna göre başvurucunun, dilekçesinde birtakım bilgilerin yeri almasına dikkat etmesi gerekmektedir.

a) Başvurucunun T.C. kimlik numarası, adı, soyadı, anne adı, baba adı, doğum tarihi, cinsiyeti, uyruğu, mesleği ve adresi, varsa telefon numaraları ve elektronik posta adresi.

b) Başvurucunun tüzel kişi olması halinde; Merkezi Sicil Kayıt Sistemi (MERSİS) numarası, unvanı, adresi ve tüzel kişiliği temsile yetkili kişinin adı, soyadı ve T.C. kimlik numarası, MERSİS numarasının bulunmaması hâlinde tüzel kişinin vergi numarası veya kayıtlı olduğu sicil ve numarası ile varsa telefon numaraları ve kayıtlı elektronik posta adresi.

Tüzel kişilerin nüfus cüzdanı örneği olamayacağı için böyle bir belge sunmaları da gerekmemektedir. Ancak, “tüzel kişiliği temsile yetki belgesi” dilekçeye eklenmiş olmalıdır.

c) Başvurucunun;

1) Avukat vasıtasıyla yapılması hâlinde; avukatın adı, soyadı, kayıtlı olduğu baro ve sicil numarası, yazışma adresi, varsa telefon numaraları ve elektronik posta adresi.

İçtüzük içerisinde yer almıyor olsa da, dilekçeye avukatların baro sicil numaralarının yazılması faydalı olacaktır. Zira uygulamada, UYAP sistemine giriş için avukatların baro sicil numaralarının yazılması gerekmektedir.

2) Avukat olmayan kanuni temsilci vasıtasıyla yapılması hâlinde; kanuni temsilcinin T.C. kimlik numarası, adı, soyadı, anne adı, baba adı, doğum tarihi, uyruğu, yazışma adresi, varsa telefon numaraları ve elektronik posta adresi.

ç) Kamu gücünün ihlale neden olduğu iddia edilen işlem, eylem ya da ihmaline dair olayların tarih sırasına göre özeti.

Başvurucunun bu özette kamu gücünün tanımlanabilir unsurlarını açıkça ifade etmesi yerinde olacaktır. Örneğin, hak ihlalinin bir kanuni düzenlemeden kaynaklanması ihtimalinde bu düzenlemenin numarası, resmi gazete sayısı ve yayımlanma tarihinin belirtilmesi gerekecektir.

d) Bireysel başvuru kapsamındaki güncel ve kişisel haklardan hangisinin hangi nedenle ihlal edildiği ve buna ilişkin gerekçeler ve delillere ait özlü açıklamalar.

e) İhlal edildiği iddia edilen temel haklar ve bunlara ilişkin açıklamaların birbirleriyle ilişkilendirilerek ayrı ayrı yapılması.

f) Başvuru yollarının tüketilmesine ilişkin aşamaların tarih sırasına göre yazılması.

g) Başvuru yollarının tüketildiği veya başvuru yolu öngörülmemişse ihlalin öğrenildiği tarih.

ğ) Başvuru mazeret nedeniyle süresi içinde yapılamamışsa buna dair açıklamalar.

h) Başvurucunun talepleri.

ı) Başvurucunun Mahkeme önünde devam eden bir başka başvurusu varsa numarası.

i) Varsa kamuya açık belgelerde kimliğinin gizli tutulması talebi ve bunun gerekçeleri.

j) Kısa mesaj (SMS) veya elektronik posta yoluyla bilgilendirme yapılmasını isteyip istemediği.

k) Başvurucunun veya avukatının ya da kanuni temsilcisinin imzası.

l) Varsa İçtüzük’ün 73. maddesi kapsamında maddi ve manevi bütünlüğüne yönelik tedbir talebi ve bunun gerekçeleri.

III. BAŞVURU FORMUNA EKLENMESİ GEREKEN BELGELER

İçtüzük'ün 59. maddesinin 3. Fıkrasına göre başvuru formuna aşağıdaki belgelerin veya onaylı örneklerinin eklenmesi zorunludur:

a) Kanuni temsilci veya avukat vasıtasıyla takip edilen başvurularda başvurucuyu temsile yetkili olduğuna dair mevzuata uygun belge.

b) Harcın ödendiğine dair belge.

c) Başvuru bizzat yapılmış ise başvurucunun kimliğini tespite yarar resmî belgenin onaylı örneği.

ç) Tüzel kişi adına kanuni temsilcinin başvurması hâlinde, başvuru tarihi itibarıyla temsile yetkili olunduğunu gösteren resmî belgenin onaylı örneği.

d) Nihai karar ya da işlemi öğrenme tarihini gösteren belge.

e) Başvuruda ileri sürülen hak ihlali iddialarını temellendirecek belgelerin onaylı örnekleri.

f) Tazminat talebi varsa uğranılan zarar ve buna ilişkin belgeler.

g) Olağan ve olağanüstü kanun yolu başvuru dilekçelerinin onaylı örnekleri.

ğ) Başvuru süresinde yapılamamışsa varsa mazereti ispatlayan belgeler.

h) Adli yardım talebi varsa başvurucunun yargılama giderlerini karşılayabilecek durumda olmadığını gösteren mali durumuna ilişkin belgeler ile mevzuatta adli yardım talebinde bulunabilmek için öngörülen diğer belgeler.

Başvurucu, yukarıdaki belgeleri herhangi bir nedenle sunamaması hâlinde bunun gerekçelerini belirterek varsa buna ilişkin bilgi ve belgeleri başvuru formuna ekler. Mahkeme, mazereti kabul etmesi hâlinde ve gerekli gördüğü takdirde bu bilgi ve belgeleri re’sen toplar.

İçtüzük’ün 59. maddesinin 5. fıkrasında, başvurucuların başvuru formunda belirttiği bilgilerde veya başvuruyla ilgili koşullarda herhangi bir değişiklik meydana gelmesi halinde Anayasa Mahkemesi’ne buna ilişkin bildirimde bulunulmasının zorunlu olduğu belirtilmiştir. Başvurudan sonra adres değişikliği olması ve bunun bildirilmemesi halinde, eski adrese yapılan tebligatların başvurucuya yapılmış sayılacağı ileri sürülmektedir.

IV. BAŞVURUNUN YAPILACAĞI YER

Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru, Anayasa Mahkemesi’ne doğrudan müracaat ile yapılabileceği gibi, mahkemeler ya da yurt dışı temsilcilikler vasıtasıyla da yapılabilecektir.